محمد حسین مردانی نوکنده
دانشجوی دکترای فلسفه
چکیده :
مقدمه و هدف : خداوند متعال پرتوی از جلال و جال خویش را به انسان بخشیده است. مرد را جلوه ی جلال و زن را در چهره جمال خویش نموده و این دو را برای هم کامل کننده وجود هم قرار داده است. حجاب هم برای حفظ آرامش و امانت و صفا در زندگی خانوادگی و اجتماعی است.
حجاب و لزوم پوشیدگی زن در برابر مرد بیگانه از ضروریات دین مبین اسلام است. حجاب جزئی از تمدن، فرهنگ و آداب و رسوم اسلامی و شریعت الهی است. فلسفه حجاب در قفس کردن زنان نبوده، بلکه آزاد کردن آنها از زندان شهوت و رساندن بانوان به مقام والای خود بوده و حجاب سنگر مبارزه علیه دشمن ستمکار است. با توجه به جایگاه و اهمیت ویژه حجاب، در این نوشتار راهکارهای کاربردی در ترویج فرهنگ حجاب مورد تبیین قرار گرفته است.
مواد و روشها :
در این مقاله علمی –کاربردی ، ابتدا منابع و آثار مختلف پیرامون حجاب و پوشش مورد مطالعه قرار گرفت، نکات مورد نیاز در قالب فیش های مطالعاتی استخراج گردید، سپس راهکارهایی که می توانند مروج فرهنگ حجاب و پوشش باشند یک به یک مورد تحلیل و ارزیابی قرار گرفتند.
یافته ها :
به طور کلی سه نتیجه در کل مقاله قابل استخراج است :
۱- توسعه و اشاعه فرهنگ حجاب در جامعه نیازمند عزمی ملی و مشارکتی همگانی است، یقیناً یک ارگان یا اداره ای خاص نمی تواند در اشاعه فرهنگ حجاب در جامعه موفق باشد، بنابراین همگان باید احساس مسئولیت نموده، دست در دست یکدیگر داده تا جامعه ای محجبه با تمام ابعاد آن داشته باشیم.
۲- نقش آموزش و پرورش در نهادینه نمودن فرهنگ حجاب و پوشش، نقشی اساسی و کلیدی است، که باید برنامه ریزی دقیق و همه جانبه پیرامون آن اتخاذ گردد.
۳- نقش خانواده در قالب پرورش مبانی دینی و تحکیم آن در فرزندان می تواند عاملی اساسی در توسعه فرهنگ پوشش در جامعه باشد.
بحث و نتیجه گیری:
با بهره گیری از موارد مطرح شده فوق می توان شاهد گسترش روز افزون حجاب و پوشش متناسب با شأن و منزلت زن مسلمان در کشور عزیز اسلامی مان باشیم.
واژگان کلیدی
: فرهنگ حجاب، پوشیدگی، مصونیت، آرامش.
پیشینه تحقیق :
در زمینه حجب و عفاف آثار مکتوب و مقالات متعدد فراوانی به چاپ رسیده است ، یکی از مهمترین ایرادات وارد بر آثار منتشر شده آن است که بیشتر جنبه توصیفی و نظری دارند و کمتر به ارائه راهکار پرداخته اند. در این مقاله، که با رویکردی متفاوت به رشته تحریر درآمده است، بیشتر به ارائه راهکار که جنبه کاربردی دارد، پرداخته است.
روش تحقیق :
در این مقاله علمی – کاربردی ، ابتدا منابع و آثار مختلف پیرامون حجاب و پوشش مورد مطالعه قرار گرفت، نکات مورد نیاز در قالب فیش هعای مطالعاتی استخراج گردید، سپس راهکارهایی که می توانند مروج فرهنگ حجاب و پوشش باشند یک به یک مورد تحلیل و ارزیابی قرار گرفتند.
نتایج تحقیق :
به طور کلی سه نتیجه در کل مقاله قابل استخراج است :
۱- توسعه و اشاعه فرهنگ حجاب در جامعه نیازمند عزمی ملی و مشارکتی همگانی است، یقیناً یک ارگان یا اداره ای خاص نمی تواند در اشاعه فرهنگ حجاب در جامعه موفق باشد، بنابراین همگان باید احساس مسئولیت نموده، دست در دست یکدیگر داده تا جامعه ای محجبه با تمام ابعاد آن داشته باشیم.
۲- نقش آموزش و پرورش در نهادینه نمودن فرهنگ حجاب و پوشش، نقشی اساسی و کلیدی است، که باید برنامه ریزی دقیق و همه جانبه پیرامون آن اتخاذ گردد.
۳- نقش خانواده در قالب پرورش مبانی دینی و تحکیم آن در فرزندان می تواند عاملی اساسی در توسعه فرهنگ پوشش در جامعه باشد.
مقدمه :
پیامبر اکرم (ص) : خداوند حیا و پوشش بندگانش را دوست دارد.
حفاظت و مراقبت از عفت عمومی بر عهده زنان و مردان است، مردان با غیرت فردی و اجتماعی و زنان با آزرم و حیا باید عفت عمومی جامعه را پاس دارند.
زن مسلمان با رفتاری متناسب و متین، زمینه گسترش عفت را فراهم می سازد. اساساً روح پوشش ، کنترل رفتار و رعایت وقار و متانت است، چنانچه اگر به پوشش ظاهری بسنده شود و ملکه تقوای رفتاری در زن بوجود نیاید، حجاب همچون کالبد بدون روح خواهد بود که تأثیر مطلوب را نخواهد گذاشت.
پیامبر اکرم (ص) بهترین زن را این گونه معرفی نموده است:
خَیرُ نسائِکُم العَفیفهٌ الغَلمهٌ.
« بهترین زنان شما، زنان عفیف و پاکدامن شوهر دوست هستند. »
اسلام به عنوان کاملترین دین الهی، جزء سعادت انسان ها هدف دیگری ندارد، و سعادت جز در پیروی از دستورات الهی حاصل نمی شود. زن و مرد مسلمان با حفظ حجاب و پوشش مناسب راه تعالی و تکامل را بسیار سریع طی خواهند نمود و با رعایت سایر دستورات پروردگار به بالاترین مقامات الهی خواهند رسید. بنابراین پوشش و حجاب یک دیدگاه و نظریه نمادین نیست که فقط در مقام نظر و تئوری مطرح شود، بلکه یک برنامه و دستور عملی و سازنده می باشد. فلسفه حجاب از مسائل مهمی است که آگاهی از آن می تواند یکی از پایه های تحقق فرهنگ پوشش اسلامی گردد و به آن عمق و معنا بخشد.
فلسفه حجاب و پوشش :
۱- حرمت بخشیدن به زن
زن گوهر گرانبهای الهی است که باید خود را در صدف حجاب نگهداری کند. زن مسلمان تجسم حرمت و عفت در جامعه است، حفظ پوشش به نوعی احترام گذاردن به زن و محفوظ نگه داشتن وی از نگاه های شهوانی و حیوانی است. زن اگر موقعیت خود را در نظام آفرینش بیاید، حقیقت و ارزش خود را درک کند، بداند از کجا آمده است؟ در کجا قرار دارد؟ و به کجا می رود؟ از پوشش دینی به عنوان یک نیاز جدی خود بهره می گیرد و هرگز جامعه را صحنه نمایش تن و تحرکات جنسی خود قرار نمی دهد.
۲- امنیت و آرامش برای زن
در سایه عفاف ، زن با شهامت هر چه تمامتر به وظیفه خود مشغول شده و خطری از ناحیه اجتماع متوجه وی نمی شود، پوشش دینی پیام عفت، شخصیت و خداترسی زن مسلمان است و مردان جامعه نه تنها به چنین بانویی چشم طمع نخواهد داشت که پاکی و نجابت او را می ستایند. اگر زن از حصار منیع پوشش درآید، در معرض ضربات دیده های آلوده و قلوب منحرف قرار می گیرد و آرامش خود را از دست داده و نهایتاً نجات از تلاطم امواج بلا را نامعلوم می سازد.
۳- جواز حضور در اجتماع
اسلام با طرح پوشش در حقیقت جواز حضور دراجتماع او را رقم زده است و با دستورات حکیمانه و راهگشایی که درچگونگی منش و روش او ارائه داده از یک سوی این نیروی عظیم را از تباه شدن و در گوشه ای بی هدف و اثر ماندن نجات داده و از سوی دیگر جلوی فساد گستری و ناهنجاری های ناشی از اختلاط مرد و زن را گرفته است.
۴- استحکام پیوند خانوادگی
شک نیست که هر چیزی که موجب تحکیم پیوند خانوادگی و سبب صمیمیت رابطه زوجین گردد، برای کانون خانواده مفید است و در ایجاد آن باید حداکثر کوشش مبذول شود، و بالعکس هر چیزی که باعث سستی روابط زوجین و دلسردی آنان گردد به حال زندگی خانوادگی زیانمند است و باید با آن مبارزه کرد.
خودنمایی و حضور تحرک آمیز زنان و دختران در صحنه های اجتماعی، نظر هر مرد متأهل و مجردی را به خود جلب می کند. وقتی چشم های مردی در محیط های مختلف اجتماعی از دیدن مناظر مسموم توجه به زنان و دختران کامیاب شود، طبعاً میزان علاقه او نسبت به همسرش کاهش می یابد، این کاهش علاقه در بلند مدت استحکام پیوند خانوادگی را به سستی و در نهایت به جدایی مبدل می کند.
۵- مبارزه با نفس
میل به خودنمایی و جلوه گری به مصالحی در سرشت زن، نهفته است که باید در مسیر درست و هدفی والا بکار گرفته شود، پوشش را می توان مهمترین عامل تعدیل میل خودنمایی دانست، حضرت علی (ع) در این مورد می فرماید :
زَکاتُ الجَمالِ، العَفافُ.
« زکات زیبایی عفاف است. »
زیبایی برای زن، سرمایه است اما باید بجا مصرف شود و زکات جمال زن، حفظ عفاف و پوشش است. جواز کشف حجاب در مقابل محارم از جمله شوهر، این غریزه را جهت می دهد که خودآرائی زن مختص به شوهر باشد و منع آن در برابر نامحرم، این غریزه را کنترل می سازد و از مرزشکنی جلوگیری می کند، تعدیل این غریزه می تواند گامی در جهت مبارزه با سایر خواهش های نفسانی باشد.
با توجه به موارد اشاره شده فوق در این قسمت به روش های کاربردی و قابل اجرا در ترویج فرهنگ حجاب در جامعه پرداخته می شود، و برای اینکه به راهکارهای مشخص و دقیق تری برسیم موارد با شماره گذاری تفکیک شده است.
روش های کاربردی در ترویج فرهنگ حجاب در جامعه :
۱- تقویت ایمان و اعتقاد دینی
در زنان مسلمان باید باور استوار و ایمان عمیق ایجاد شود، زنی که دل به حق داده و اندیشه به خدا سپرده و فرجام زندگی دنیوی اش را پذیرفته، چطور حاضر می شود خودآرایی و خودنمایی کند و خود را در معرض دیدهای آلوده قرار دهد و زمینه های تلذذ دیگران و فساد آفرینی را بوجود آورد؟
بنابراین اولین گام و حرکت اصولی در ترویج فرهنگ حجاب، آشنایی کامل با دین و تقویت اعتقادات اسلامی در بین افراد جامعه، علی الخصوص بانوان محترم می باشد. اگر ما دین و ایمان را به معنای واقعی آن در بانوان مستحکم نمائیم، دیگر مشکلی تحت عنوان بدحجابی در جامعه اسلامی نخواهیم داشت، برای نمونه توصیه قرآن کریم به بانوان را بخوانیم که می گوید :
یا ایها النبُّی قُل لِازوجکَ و بَناتِکَ و نِساءِ المُؤمنین یُدنینَ عَلَیهنَّ مِنَ جَلَبِیِبِهنَّ.
« ای پیامبر ! به زنان و دخترانت و به زنان مؤمنین بگو خود را با « جَلبات » بپوشانند. »
و اکثر مفسرین و لغویین جلبات را به معنای چادر و عبا تفسیر و معنا کرده اند.
هم چنین خداوند در آیه دیگری از قرآن کریم به زنان صدر اسلام و تمامی زنان آینده این گونه سفارش می کند که :
وَ قرنَ فی بیوتکنَّ و لاتَبرَّجنَ تَبَرُّج الجهیله الاولی.
« در خانه های خود باشید و همانند دوره جاهلیت پیشین آرایش و خودنمایی نکنید. »
بنابراین تقویت ایمان و اطاعت از دستورات پروردگار عامل پایدار و درونی بسیار مهم در ترویج فرهنگ حجاب در جامعه باشد و در نقطه مقابل، کوتاهی در تقویت ایمان و عدم تبعیت از دستورات الهی، نتیجه بالعکس به ارمغان خواهد آورد.
۲- احیاء فرهنگ اصیل اسلامی :
احیاء ارزش های اصیل اسلامی و فراخوانی زن مسلمان به تعقل و دریافتن ارزش ها و آفریدن روح تعبد و تعهد نسبت به اینها نقش مهمی در ترویج فرهنگ حجاب خواهد داشت. زن مؤمن باید به آنچه اسلام به عنوان ارزش بدان می نگرد، باور داشته باشد و بداند که شخصیت و عظمت او در گرو روح بلند، اندیشه والا، قلب پاک و جان پیراسته از آلودگی است که او را به روشی انسانی و منشی اسلامی فرا خواهد خواند و بداند تن آرایه بسته و ظاهر فریبنده هرگز نمایشگر شخصیت او نیست. در روایتی از پیامبر اکرم (ص) نقل شده است که فرمودند : «دو گروه از اهل آتشند که من آنها را ندیدم؛ گروهی که تازیانه هایی همانند دم گاو دارند و به انسانها می زنند و زنانی که در عین پوشیدگی برهنه اند (لباسهای نازک و بدن نما می پوشند)، هوسباز و دلفریبند، موهای آنها همانند کوهان شتر جلوه گر است. اینها وارد بهشت نمی شوند و بوی آن را هم استشمام نمی کنند، اگر چه بوی بهشت از مسیر بسیار دور استشمام می شود.»
در کلامی از حضرت مسیح (ع) نقل شده است که ایشان فرمودند: «به حق برای شما می گویم: تن چه سودی دهد در صورتیکه ظاهرش درست باشد و درونش تباه، بدنهای شما چه سودتان دهد که خوشتان دارد و دلهایتان تباه باشد و سودی نبرید که پوست خود را پاک نگاه دارید و دلهای شما چرکین باشد.»
همچنین پیامبر اکرم (ص) فرمود: «زنی که موهایش بر جهنم آویزان است، کسی است که موهای خود را از نامحرم نمی پوشاند.»
بنابراین احیاء فرهنگ اصیل اسلامی و الهی و گسترش آن در جامعه، قدمی مهم در ترویج فرهنگ حجاب در جامعه خواهد بود.
۳- شناساندن و معرفی الگوهای والا در زمینه ی حجاب
الگوها در ساختار روحی و رفتاری انسان نقشی مهم بر عهده دارند. امروزه یکی از تأسفهای جدی این است که زن مسلمان آنچنانکه بایسته و شایسته است با چهره های بلند تاریخ اسلام آشنا نیست، زندگانی زنان نام آوری همچون حضرت مریم (ع)، حضرت زهرا (س) و فرزند برومندش پیام آور عاشورا حضرت زینب (س) و دیگر چهره های والای تاریخ گذشته و معاصر باید برای زن مؤمن نشان داده شود تا بنگرد چه سان با حفظ هویت و شخصیت و وقار و متانت می تواند در جامعه حضور پیدا کرده و ایفای نقش نماید. باید توجه داشت که انسان فطرتاً الگوگزین و الگوپذیر است. پیوسته در این اندیشه است که ارزش هایی را که بدان باور دارد در چهره ای مجسم بنگرد و خود را همانند آن الگو بسازد . بنابراین دادن الگوهای مناسب قدمی مهم در ترویج فرهنگ حجاب خواهد بود. فاطمه زهرا (س) که مظهر عفاف و سرمشق و سرور تمامی زنان مسلمان است فرمود : « بهترین زنان، زنی است که مردی را نبیند و مردی هم او را نبیند.» حضرت زهرا (س) هنگامی که قدم در عرصه اجتماع می گذاشت مقنعه را محکم به سر بسته و خود را در جامه ای فراگیر می پیچید، با ابهت، آزرم و متانت شگرفی قدم برمی داشت و برای همگان راه رفتن او گام زدن رسول الله (ص) را به یاد می آورد.
هم چنین آن بانوی بزرگوار در وصیت خویش به همسرش می فرماید : « برای من تابوتی تهیه کن که در موقع حمل جنازه، بدنم پیدا نباشد و طرز ساختمانش چنین و چنان باشد . »
این بانوی اطهر با این همه عظمت و جلال و حراست از جایگاه بلند عفاف در زندگی، چون وارد قیامت شود، فریادی بر خواهد آمد که :
یا معشر الخلائق غضوا أبصارکم حتی تجوز فاطمه (س) بنت محمد (ص).
« ای مردم چشمهایتان را ببندید تا فاطمه (س) دختر رسول اکرم (ص) عبور نماید. »
بنابراین دادن الگو به بانوان نسل جدید و تبیین دقیق و واقعی آن الگوها مروج فرهنگ حجاب در جامعه خواهد بود.
۴- کتب درسی
قدم مؤثر و عملی دیگر در ترویج فرهنگ حجاب، گنجاندن مطالب مهم در زمینه حجاب پوشش و آموزش های لازم در این زمینه در کتب درسی دوره های ابتدایی، راهنمایی، دبیرستان و دانشگاه می باشد. در کشور ما جمع نیروهای محصل اعم از دانش آموز یا دانشجو بالغ بر بیست میلیون نفر می باشند و این یعنی حدود یک سوم کل افراد جامعه، پس بر مجریان تعلیم و تربیت کشور واجب است که جهت حفظ ارزش های اسلام و اشاعه فرهنگ حجاب به نسل نو اقدامات جدی تر از خود نشان داده و در شکل های مختلف در لا به لای کتب درسی ( علی الخصوص دختران ) به یادآوری و آموزش فرهنگ حجاب بپردازند، البته تعیین محتوای مطالب با توجه به ظرفیت های درک و فهم بر اساس سن و سال ، برعهده کارشناسان تعلیم و تربیت و اساتید حوزه و دانشگاه می باشد. پس در عصر جدید کتب درسی یکی از مهمترین ابزار برای معرفی و ترویج فرهنگ حجاب در جامعه می باشد و عدم برنامه ریزی و توجه دقیق به این بخش ممکن است در دراز مدت باعث فراموشی ارزش های والای اسلام و فرهنگ متعالی حجاب گردد.
۵- روزنامه ها و مجلات
ابزار فرهنگی دیگری که می تواند در خدمت معرفی و ترویج فرهنگ حجاب در جامعه قرار بگیرد، روزنامه ها و مجلات می باشند. امروزه تقریباً اکثریت مردم جامعه به نحوی با روزنامه ها و مجلات سر و کار دارند و در آینده نقش روزنامه ها و مجلات افزونتر خواهد گردید. بنابراین ما می توانیم با برنامه ریزی درست، منسجم و هدفدار از این رسانه های گروهی برای آموزش مخاطبان خود استفاده نمائیم. البته ترویج فرهنگ حجاب می تواند در قالب شعر، داستان، طراحی، نقاشی و سایر اشکال دیگر باشد. گاهی اوقات نوشته ای که در قالب یک داستان کوتاه ارائه شده باشد می تواند، نقش عجیب و فوق العاده ای را در مخاطب خود ایجاد نماید. در این زمینه ما می توانیم یک ابلاغیه رسمی به تمام نشریات کشور صادر نمائیم که حتماً بخشی از مطالب نشریات خود را به ترویج فرهنگ حجاب بپردازند، و نشریات پر تلاش در این زمینه ها را تشویق و مورد حمایت های مالی قرار دهیم. پس نقش رسانه های گروهی، علی الخصوص روزنامه ها و مجلات را نباید در معرفی و اشاعه فرهنگ حجاب به جامعه ضعیف در نظر گرفت و ما در صورتی در اشاعه فرهنگ حجاب به جامعه موفق خواهیم بود که از همه ابزارها به نحو احسن استفاده نموده و توان استفاده مفید از نشریات را به حداکثر برسانیم .
۶- تلویزیون
جعبه اطلاع رسانی فوق العاده مؤثر دیگر در ترویج فرهنگ حجاب تلویزیون می باشد. امروزه تلویزیون در متن و بطن زندگی مردم قرار گرفته است و می شود گفت که تقریباً همه افراد جامعه از این رسانه عمومی به نحوی استفاده می کنند. مخاطبان تلویزیون یک گروه خاص و محدود نیستند، بلکه مخاطبش همه می باشند. پس بر مسئولین فرهنگی کشور، علی الخصوص صدا و سیما فرض است که با برنامه ریزی درست و واقع بینانه از این رسانه عمومی به نحو مطلوب و شایسته ای در جهت ترویج فرهنگ حجاب استفاده نمایند. در تلویزیون، ما می توانیم اهداف خود را در قالب فیلم، میان پرده های کوتاه، جملات کوتاه ، کارتون ، میزگردهایی با مضامین حجاب، مسابقاتی در این زمینه بیان نماییم. ضمناً اشاعه و ترویج باید منسجم، هدفدار و همیشگی باشد و بی شک بهترین و مؤثرترین و پرکیفیت ترین ابزار در ترویج فرهنگ حجاب در عصر کنونی تلویزیون می باشد.
۷- رادیو
رادیو ابزار دیگری است که مکمل کار تلویزوین در اشاعه و ترویج فرهنگ حجاب در جامعه است. تقریباً همه وسایل نقلیه با رادیو سر و کار دارند و طولانی بودن مسافرت ها و یا تردد در شهرها، الزامات روانی برای رانندگان و مسافران ایجاد می نماید که از رادیو برای رفع خستگی و تنوع استفاده نمایند. ضمناً نوع کار برخی از هموطنان به گونه ای است که در حین کار معمولاً از رادیو استفاده می کنند و با توجه به اینکه مخاطبان رادیو اقشار وسیعی از مردم اجتماع می باشند، مسئولین صدای جمهوری اسلامی می توانند به طور مرتب و در فاصله های زمانی مشخص جمله یا حکایتی که مروج فرهنگ حجاب در جامعه باشد را بیان نموده و بدین طریق سهمی در گسترش و اشاعه فرهنگ حجاب در جامعه داشته باشند.
۸- کتب و آثار نوشتاری
بی شک اگر ما بخواهیم در اشاعه و گسترش فرهنگ حجاب موفق و پرکیفیت ظاهر شویم، باید کتب و آثار نوشتاری فراوانی در این مورد بنگاریم و در اختیار بانوان جامعه قرار دهیم. در بسیاری از موارد سستی ها و کم کاری های ما در این زمینه باعث می گردد که خدای ناکرده دشمن از موقعیت های مناسب استفاده نموده و آثار مخرب خود را گسترش داده و نسل جدید را به سمت و سویی که خود می خواهد سوق دهد. کار دیگری که می شود در این مورد انجام داد این است که نشریات و هفته نامه هایی ویژه حجاب و پوشش تهیه نموده و در حجم های اندک و با قیمت های ارزان در اختیار جامعه، علی الخصوص دختران نسل نو قرار داد. ما می دانیم که عصر حاضر عصر فرهنگ و تبلیغات است و ما برای موفق تر ظاهر شدن در عرصه تبلیغات ابزار و وسیله می خواهیم که یکی از این ابزارها کتب و آثار نوشتاری برای اشاعه فرهنگ حجاب در جامعه می باشد.
۹- تابلوها و اتیکت های فرهنگی
– آموزشی
از جمله راهکارهای عملی و مؤثر برای ترویج فرهنگ حجاب در جامعه، در دنیای سراسر تبلیغات امروزی استفاده از تابلوها و اتیکت های فرهنگی – آموزشی می باشد. ما باید زمینه گسترش و ترویج حجاب را از هر سو مهیا نماییم و از تمامی جوانب به مردم اطلاعات داده و ارزش های واقعی را در مقابل چشمانشان قرار دهیم که یکی از این راههای مؤثر نصب تابلوهای فرهنگی – آموزشی در بزرگراه ها، چهار راه ها، میادین، نقاط پر تردد شهرها و مکان هایی از این قبیل می باشد. ما با نصب جملات کوتاه و یا طراحی و نقاشی موضوعاتی با مضامین حجاب و پوشش باید از هر سو بمباران تبلیغاتی – هدایتی و فرهنگی خویش را بر افراد سرازیر نماییم، در نهایت تمامی این آموزش ها و ابزارها باعث ارتقاء و ترویج فرهنگ حجاب و پوشش در جامعه می گردد. در حقیقت این تابلوها و طرح ها، نقش آمران به معروف و ناهیان از منکر همیشگی را در جامعه به عهده خواهند گرفت و خود عاملی در جهت دهی نسل نو به سمت حجاب و پوشش اسلامی می گردد.
۱۰- برگزاری مسابقات سراسری در زمینه حجاب و پوشش
از جمله ابتکارات دیگری که ما می توانیم در زمینه ترویج فرهنگ حجاب از آن مدد بطلبیم، برگزاری مسابقات سراسری در زمینه فرهنگ حجاب و پوشش در کشور می باشد. معمولاً کلمه « مسابقه » به دلیل اثرات مثبت روانی که در افراد ایجاد می نماید، سبب می شود که مخاطبان مسابقات با دقت و موشکافی بیشتری به مسئله مورد نظر بنگرند. سئوالات مسابقه می توانند تستی یا تشریحی باشد و مجریان برگزار کننده این مسابقات می توانند جزوه یا کتابی را که به مسئله فرهنگ حجاب و پوشش مربوط می شود را از قبیل تهیه و تیراژ گسترده در اختیار علاقمندان قرار دهند. با برگزاری این قبیل مسابقات ما به دو هدف عمده رسیده ایم : اول این که همگان را به مطالعه دقیق تر در زمینه موردنظر فرا خوانده ایم؛ دوم این که ما می توانیم از شرکت کنندگان، راهکارهای بهتری را برای گسترش فرهنگ حجاب بیابیم. در نتیجه در روش های جدیدتر آن راهکارهای را نیز به کار گیریم. البته هدف اصلی از برگزاری این گونه مسابقات جلب توجه عامه مردم به سوی فرهنگ حجاب و پوشش می باشد که یقیناً از طریق این گونه فعالیت های فرهنگی ما به اهداف خود خواهیم رسید.
۱۱- استفاده از نقاشی، طرح ها و آثار گرافیکی
در بعضی موارد برای اینکه اثرات روانی – اجتماعی ترویج را بالا برده و بر کیفیت اطلاع رسانی خود بیافزاییم لازم است که فرهنگ ترویج را از حالت یکنواخت و یکسویه خارج نموده و به امر اطلاع رسای تنوع بخشیم.
در این خصوص ما می توانیم طرح ها و آثار گرافیکی و یا نقاشی را برگزینیم. گاهی اوقات تأثیر و اثر یک طرح یا نقاشی به مراتب بیشتر از آثار نوشتاری و قلمی می باشد که این طرح ها علی الخصوص برای دانش آموزان و نوجوانان جذابیت بیشتری خواهد داشت. در مورد موفق شدن در این زمینه ها ما می توانیم از هنرمندان محبوب و برجسته کشور مدد بطلبیم و آنان را به یاری خویش فرا خوانیم. البته آثار این قسمت می تواند به دو دسته عمومی و اختصاصی تقسیم گردد. در طرح های عمومی ما اشکال و آثاری را که برای عامه مردم قابل درک و تصور است. ترسیم می نماییم و در طرح های اختصاصی به تناسب نوع، جنس و سن و سال و سطح درک و فهم افراد، آثاری را که بار ترویج فرهنگ حجاب و پوشش دارد را ارائه می نماییم. این طرح ها و آثار می تواند بر روی بعضی از ساختمان های نقاط پر تردد شهرها و یا مکان هایی از این قبیل ترسیم گردد.
۱۲- برگزاری مرتب فراخوانی های مقالات
از جمله راهکارهای مؤثر در اشاعه و ترویج فرهنگ حجاب و پوشش در جامعه برگزاری مرتب فراخوانی های مقالات می باشد. برای اینکه در ترویج فرهنگ حجاب به راهکارهای بهتر و صحیح تر برسیم لازم است که دست نیاز به سوی تمامی مردم کشور دراز نمائیم و از آنان مدد بطلبیم، که یکی از این روش ها، برگزاری مرتب و مستمر فراخوان های مقالات در زمینه حجاب و پوشش اسلامی می باشد. چرا که در فراخوان های مقالات تمامی اندیشمندان و صاحبنظران رأی و نظر می دهند و در نهایت ما با تلفیق و دسته بندی مقالات ارسال شده می توانیم به نظر بهتر و جامع تری در مورد چگونگی گسترش و ترویج فرهنگ حجاب در جامعه برسیم. پس نقش فراخوان های مقالات، هدایت به سوی راهکار جامع و صحیح تر می باشد.
۱۳- نشست های مرتب و منظم بانیان ترویج فرهنگ حجاب در جامعه
ما در زمینه اشاعه و ترویج فرهنگ حجاب باید متولیان و بانیان مخصوص داشته باشیم، از جمله فواید بسیار مهم نشست های بانیان فرهنگ حجاب، تجزیه و تحلیل برنامه های اجرایی، بررسی کیفیت برنامه های اجرا شده، انتقال تجارب مسئولین بخش ها به یکدیگر، حل و رفع مشکلات و معضلات پیش آمده، هماهنگی، اتحاد و انسجام مسئولین در بخش های مختلف کشور با یکدیگر می باشد. ضمناً با توجه به اینکه تمامی متولیان دارای سمت های اجرایی در کشور می باشند، می توانند سطح کیفی فرهنگ اشاعه حجاب و پوشش را بالاتر برده ، در نهایت نقاط ضعیف را اصلاح نموده و به راهکارهای بهتر و شایسته تری در گسترش حجاب در جامعه برسند.
۱۴- نقش وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و سازمان تبلیغات اسلامی
بدون تردید بانیان سهیم در گسترش فرهنگ حجاب و پوشش دو نهاد مقدس ارشاد و تبلیغات اسلامی می باشند. جهت گیری های درست و منطقی این دو ارگان حساس می تواند زمینه های ترویج فرهنگ حجاب را گسترش بیشتری بدهد ، این دو نهاد با امکانات متعدد فرهنگی که در اختیار دارند می توانند بستر سازی نموده و با چاپ آثار ،پوستر، عکس ها ، زندگی نامه ها و ۰۰۰ گسترش فرهنگ حجاب را ارتقا بخشند .
در حقیقت گسترش و ترویج فرهنگ حجاب و پوشش یک کار تبلیغاتی – فرهنگی می باشد و دنیای حاضر نیز دنیای تبلیغات می باشد . پس لازم است با تبلیغات درست ، منسجم و هدفدار از سوی ارگان های ذیربط به نحو بهتر و شایسته تری حجاب و پوشش اسلامی را به مردم معرفی نماییم ، که در این خصوص نقش سازمان تبلیغات اسلامی و وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی حساس تر و کلیدی تر می باشد .
۱۵- حوزه های علمیه و دانشگاهها
دو کانون حساس و بسیار مهم ارتقاء فرهنگ و دانش در جامعه ، حوزه و دانشگاه می باشد ، بانیان تبلیغ و هدایت از حوزه ها بر می خیزند ، و پرچمداران علم و دانش و تخصص از دانشگاه ها . اگر فرهنگ حجاب و پوشش دقیقاً به این دو قشر تجویز شود ، به طور قطع آنان ، آن فرهنگ را در جامعه گسترش داده در نتیجه کل جامعه مروج فرهنگ حجاب و پوشش خواهند شد . پس توجه به حوزه ها و دانشگاه ها و آموزش درست فرهنگ حجاب و پوشش به آنها در حقیقت راهکاری موثر در ترویج فرهنگ حجاب خواهند بود .
۱۶- احیاء فرضیه امر به معروف و نهی از منکر
امر به معروف و نهی از منکر از فروعات بنیادین دین مقدس اسلام به شمار می رود و در جایگاه آن همین بس که در کنار عباداتی چون نماز ، روزه ، حج ، زکات و ۰۰۰ مطرح شده است . بسیاری از امامان و پیامبران الهی وظیفه اصلی خویش را در امر به معروف و نهی از منکر متمرکز نموده اند و برای اصلاح جوامع دوران خویش از هیچ تلاشی فروگذاری نمی کردند. چنانکه سالار شهیدان حسین (ع) ، فلسفه قیام خویش را امر به معروف و نهی از منکر متمرکز معرفی نمود. گرایش و نهادینه شده این اصل می تواند در تحکیم فرهنگ حجاب در جامعه فوق العاده مؤثر باشد، اگر همه افراد جامعه به نوعی با روی گرداندن از افراد بد حجاب ، نشان دهند که حرکت آنان مناسب نیست و همه افراد اجتماع نسبت به افراد محجبه احترام و منزلت قائل شوند، خود مروجان فرهنگ حجاب و پوشش در جامعه خواهند بود. مطمئناً احیاء و اجرای دقیق فرضیه امر به معروف و نهی از منکر ترویج فرهنگ پوشش و حجاب را فوق العاده گسترش و استحکام خواهد بخشید.
۱۷- نقش خانواده ها در گسترش فرهنگ حجاب
روانشناسان ثابت کرده اند که شخصیت و هویت کودک در مراحل اولیه در خانواده شکل می گیرد، کودک مانند مومی است که می شود هرگونه که خواست به آن حالت داد، بنابراین اگر والدین دوست دارند که دخترانی با حجاب و پوشش مناسب داشته باشند، باید بذرها و زمینه های آن را در کودکی استحکام بخشد و خود رعایت اصول و قواعد پوشش مناسب را در محیط خانواده بنمایند، چرا که الگوی کودک، والدین و اعضای خانواده می باشد. جداسازی اتاق خواب کودکان، رعایت مرزهای اخلاقی، بهره گیری از پوشش مناسب و اقداماتی از این قبیل می تواند در نهادینه کردن فرهنگ حجاب فوق العاده مؤثر باشد. و ما باید بدانیم که اگر خانواده در آموزش درست فرهنگ حجاب به فرزندان خود، تلاشگر باشد انشاء الله مشکلی تحت عنوان بدحجابی درآینده جامعه نخواهیم داشت. ولی اگر والدین اهمیتی به پوشش مناسب ندهند و خود اصول و قواعد پوشش مناسب را رعایت نکنند، بالطبع فرزندان نیز با الگو برداری از آنان، نمونه های رفتاری آنها را در خود پیاده می کنند و خود را شبیه والدین در الگوهای رفتاری می نمایند.
۱۸- آموزش در زمینه پوشش دینی مناسب
باید پوشش دینی مناسب شان و منزلت بانوان به آنان تعلیم داده شود، که پوششی که پیشوایان دین، بانوان را به آنان امر می کردند چه خصوصیاتی دارد. یکی از ویژگی های پوشش دینی ضخامت آن است به گونه ای که پوست بدن از زیر آن پیدا نباشد، در غیر این صورت پوشش دینی محسوب نمی شود.
امام صادق (ع) فرموده است : « مصلحت زن مسلمان نیست که روسری و پیراهن نازک بپوشد. »
عایشه می گوید : خواهرش اسماء با لباس نازک نزد رسول خدا (ص) حاضر شد. حضرت از او رو برگرداند و فرمود: ای اسماء ! وقتی زن به بلوغ می رسد نباید چیزی از بدن او آشکار گردد، مگر این و این و اشاره به دو کف دست و صورتش کرد.
یکی دیگر از ویژگی های واجب پوشش دینی رعایت سادگی و پرهیز از زینت و زواید تحریک آمیز است. قرآن کریم از آشکار کردن هرگونه زینت که از جمله آنها لباس های زینتی است نهی فرموده است.
ولایبدین زینتهن
« زن ها نباید زینت خود را آشکار سازند. »
با توجه به این دستورات صریح الهی است که در اسلام لباس مهیج، لباس شهرت، لباس جنس مخالف و لباس دشمن اسلام حرام شده است.
در روایتی از امام علی (ع) نقل شده است که : « پوشیدگی برای زن سودمندتر و زیبایی او را پایدارتر می کند. »
بنابراین آموزش در زمینه پوشش دینی مناسب، به تمامی افراد اجتماع علی الخصوص بانوان گامی مهم در ترویج فرهنگ حجاب در جامعه باشد.
۱۹- نقش و جایگاه مرد در ترویج فرهنگ حجاب
مرد پاسدار زن و نگهبان کرامت ناموس است. در روایات اسلامی لزوم غیرت برای مردان تأکید شده و مردان غیور ستوده شده اند. غیرت مردان ، استواری، فرازمندی، راستی، حراست پاک نگری و پاک کرداری است. حضرت علی (ع) فرموده اند :
غیره الرجال ایمان
« غیرت مرد و حراست او از ناموسش، ایمان است. »
در روایتی از پیامبر (ص) نقل شده است که : « هر زنی که خود را بیاراید و خوشبو کند و از منزل خارج شود و شوهرش به این امر راضی باشد، خداوند متعال هر قدمی که بر می دارد برای شوهرش خانه ای در دوزخ بنا خواهد کرد. »
از این جهت است که در ذیل حدیثی وارد شده
حرمت الجنه علی الدیوث
« بهشت بر دیوث حرام است. » بیان نموده اند که دیوث مردی است که نسبت به زن و اهل خانه اش غیرت ندارد.
پیامبر اکرم (ص) نیز در مورد اهمیت غیرت مردان فرمود : « خداوند بینی هریک از مؤمنین را که غیرت نمی ورزند به خاک می مالد. » بنابراین مردان مؤمن می توانند با غیرت و جوانمردی اسلامی که پیشوایان دین ، بدان سفارش نموده اند، با پاسداری از حریم خانواده و جامعه، گامی بلند در ترویج فرهنگ حجاب و پوشش بردارند.
۲۰- تشویق و معرفی خانواده های نمونه در حجاب
از جمله اقدامات تشویقی – روانی مؤثر در ترویج فرهنگ حجاب معرفی خانواده های نمونه در حجاب می باشند. ما می توانیم با یک برنامه ریزی ساده و در عین حال دقیق و جامع، سالانه در هر شهر، استان و در انتها کشور خانواده هایی که از هر لحاظ پوشش و حجاب اسلامی را رعایت نموده و در سایر زمینه ها نیز موفق و پرتلاش بوده اند به جامعه معرفی نموده و از آنان تجلیل به عمل بیاوریم ، هر چند خانواده های محجبه نیازی به تشویق ندارند و آنان اجر و پاداش عظیم خویش را از پروردگار خواهند گرفت ولی حرکت هایی این چنینی می تواند عاملی مؤثر در اشاعه و ترویج فرهنگ پوشش و حجاب در جامعه باشد و دیگران نیز با الگوبرداری از این خانواده ها، آینده ای موفق همراه با سعادت را برای خویش به ارمغان بیاورند. البته باید توجه داشته باشیم که ماهیت تشویق ها مختلف است و می تواند بار عاطفی، مالی، تشریفاتی، شغلی، سیاسی، عملی و امثال آن داشته باشد که تمام این موارد می توانند در ترویج فرهنگ حجاب مورد استفاده قرار گیرند.
۲۱- نظارت بر رسانه های جمعی
رسانه ها، نقشی مهم در فرهنگ اجتماعی مردم دارند و می توانند با نوع برنامه های خود امتی را به فساد یا صلاح سوق دهند . دقت فراوان در گزینش مسئولین رسانه ها که در حقیقت رهبران فرهنگی مردم می شوند یک ضرورت جدی است. اعطای امتیاز کار فرهنگی جهت راه اندازی مؤسسات هنری، تئاترها، سینماها، روزنامه ها، مجلات، کتب و امثال این امور از جمله مهمترین امکاناتی است که کمترین تسامح ، امانت بزرگی که به عنوان مجوز حرکت های فرهنگی به افراد نالایق واگذار شده است را بازستاند. بنابراین سیاستگذاران فرهنگی باید بیش از هر چیزی به آثار مثبت و منفی برنامه های خود بیندیشند تا توفیقات و برکات الهی رفیق راهشان گردد.
۲۲- آموزش حجاب در مدارس
مدارس مراکز تعلیم و تربیت و تزکیه اند. آموزش عملی احکام دینی، بخشی از وظایف معلم و دانش آموز را تشکیل می دهد. کارآموزی در مسائل دینی نظیر کارآموزی های دیگر مواد درسی یک ضرورت است. در غیر این صورت تعلیمات دینی تنها شکل نظری به خود می گیرد و کافی نبودن چنین شیوه ای به اثبات رسیده است. تدریس پوشش دینی در مدارس در ضمن یکی از موارد درسی، منطقی ترین ، موفق ترین و کلیدی ترین راه تحقق حجاب اسلامی در کشور است.
امیدواریم با بهره گیری از موارد مطرح شده فوق شاهد گسترش روز افزون حجاب و پوشش متناسب با شأن و منزلت زن مسلمان در کشور خود ایران اسلامی باشیم.
جمع بندی و نتیجه
جامعه اسلامی ایران امروز، جامعه ای است که از فراز و نشیب ها و حوادث بسیاری گذشته است، دشمنان انقلاب ما روز و شب با نقشه های شوم خود از هیچ کوششی جهت به بن بست رسانیدن این انقلاب فروگذار ننموده اند و در این راستا پس از بحث تحریم اقتصادی و جنگ تحمیلی هجوم فرهنگی را به عنوان آخرین و مهم ترین گزینه انتخاب کرده اند. استکبار جهانی برای دستیابی به ذخایر انسانی و اقتصادی کشورهای اسلامی، سد استواری را در مقابل خود احساس نمود که ریشه در هویت دینی، ارزش های معنوی و بنیان های عقیدتی توده ی مسلمانان این نواحی داشت و برای جدا کردن مردم از چنین عامل عزت و اقتدار مذهبی ، تصمیم گرفت فرهنگ و سنن مسلمین را مورد استحاله قرار دهد تا سلطه سیاسی – اقتصادی خود را بر ملل مسلمان تأمین کند. به سستی کشانیدن اصالت های دینی، ترویج فرهنگ غرب و مسخ هویت اعتقادی، از ابزارهای این حرکت تخریبی بود. عالی ترین مظاهر و ارزش های کشور مسلمانان را مورد تعدی قرار دادن و به اسم تمدن و تجدد و نیز سایه شوم بیگانگی فرهنگی را تیره تر ساختن و صدای منحوس بیگانگان را قوی تر نمودن بدون مقاصد سیاسی صورت نگرفته است. در واقع پوشش شرعی و این مظهر پاکی با معنای ژرف خود، مانعی در مقابل دیدگان طمعکاران و گمراهان به وجود می آورد و همچون زره محکمی از عفت زن دفاع می کرد و عصیانی علیه شرک و کفر به شمار می آمد.
آنان مشاهده کردند این دژ استوار و نفوذپذیر در مقابل وزش توفان های تیره و آلوده و اسارت زای غرب، در زنان مسلمان مصونیت ایجاد کرده و تا زمانی که آنان در سنگر حجاب و پوشش هستند، چنگال کرکس های استعمار بدان ها نخواهد رسید و بر این اساس شیاطین و عوامل آن درصدد انهدام این دژ استوار افتاد و تخریب آن را با تبلیغات وسیع و همه جانبه جزو برنامه های اساسی خود قرار داده تا زن مسلمان را از سنگر حافظ ارزش ها به دام اسارت استکبار غوطه ور نمایند. زنان مسلمان ایران با ایفای نقش مهم خود با حجاب و پوشش اسلامی در انقلاب در شکل مستقیم و با حضور فعالانه خود و نیز در شکل غیرمستقیم یعنی تهییج و فعال نمودن مردان و ایثار جوانان خود، پیروزی انقلاب اسلامی را تضمین کرده اند.
با به کارگیری راهکارهای کاربردی پیشنهادی طرح شده در این نوشتار، امید آن می رود جامعه ای با حجاب به معنای حقیقی آن داشته باشیم.
ان شاء ا… تعالی
<p dir="rt
برچسبها: مقالت, مقالات حجاب, حجاب در جامعه, حجاب, حجاب برتر, محجبه, حجاب در اسلام, اسلام وحجاب, بی حجاب, بدحجاب, بی حجابی, بدحجابی, آخرالزمان,